بنای بوشهر را به اردشیرساسانی نسبت داده اند. در کارنامه اردشیر بابکان به وجود بندری به نام بُخت اردشیر اشاره شده که در کنار مدارک دیگر نشان دهنده اهمیت خلیج فارس برای شاهان آغازین ساسانی است. اهمیت این بندر چنان بود که بُخت اردشیر با جاده ای به کازرون و شیراز وصل می شد و از آن کالاهای صادراتی به مناطق دیگر حمل می شدند. ولی بوشهر کنونی که تاریخچه ۳۰۰ ساله دارد را «ابومهیری» پسر شیخ ناصرخان آل مذکور (ناخدا باشی کشتی های نادرشاه و بنیان گذار خاندان آل مذکور) در سال هزار و صد و پنجاه قمری (۱۱۱۴ش/ ۱۷۳۵م) پایه گذاری کرد و علت تاسیس این شهر این بود که نادر شاه می خواست بندری در جنوب بسازد و نیروی دریایی نیرومندی را در آنجا تاسیس کند.
این بندر چنان پر رونق شد که به عنوان رقیب بزرگی برای بندر بصره به حساب می آمد. این شکوفایی تجاری تا آنجا پیش رفت که «حاج محمد شفیع» اجازه چاپ و نشر اسکناس رایج بوشهر را به دست آورد و این امتیاز تا برقراری بانک شاهی، در بوشهر باقی بود. بندر بوشهر از اولین مراکزی بود که دارای صنعت چاپ سنگی شد و همچنین بعدها در صنعت یخ سازی و برق پیشرو بود، مردم این شهر از اولین مردمان ایران بودند که با نشریات و مجلات آشنا شدند. از اولین نشریات بوشهر می توان به روزنامه های مظفری. خلیج ایران و ندای جنوب اشاره کرد، همچنین به دلیل رونق و موقعیت خاص آن، اولین نمایندگی های شرکتهای تجاری و کنسولگری دولت های خارجی از جمله بریتانیا، آلمان، روسیه و امپراطوری عثمانی در این شهر دایر شد ولی این رونق با توسعه راه آهن به خرمشهر منتقل شد.
از نظر معماری، بوشهر دارای معماری ویژه ایست که قدمتی طولانی دارد به طوری که جبههٔ ساحلی بافت قدیم شهر در سال ۱۳۷۸ تحت شمارهٔ ۲۳۶۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت گردید.
به منظور پاسداشت نقش تاریخی بوشهر در زمینه علم و فرهنگ، روز ۱۸ اسفند ماه، سالروز تاسیس مدرسه سعادت، روز بوشهر نام گذاری شده است. هر ساله به مدت یک هفته برنامه های متفاوت علمی و فرهنگی در جای جای شهر بوشهر برگزار می شود و در روز 18 اسفند با برنامه های ویژه ای مراسم به اوج می رسد.
مراکز دیدنی تاریخی: ریشهر - آب انبار قوام -خانه قاضی -عمارت دهدشتی - مدرسه گلستان - بافت شهر بوشهر - امامزاده عبدالمهیمن - عمارت کلاه فرنگی بوشهر - عمارت گلشن - کلیسای ارامنه گریگوری - گورستان مهاجمین انگلیسی - قبر جنرال - عمارت کوتی - مدرسه سعادت - ریشهر - عمارت ملک بوشهر -آرامگاه اصفهانی - معبد خدا دریا - کلیسای مسیح مقدس - قلعه هلندی ها - کنیسه یهودیان - قبرستان انگلیسی ها --عمارت حاج رئیس - هزار مردان هلیله
بوستان ها: بوستان مرجان - بوستان مروارید - بوستان لیان - بوستان خلیج فارس - بوستان شغاب - دهکده گردشگری
موزه ها: موزه باستان شناسی - موزه مردم شناسی بوشهر- موزه دهدشتی - موزه دریا و دریانوردی خلیج فارس - موزه تاریخ طبیعی
|